Προς μια κριτική ανάλυση του ψηφιακού εκπαιδευτικού λόγου - Δημήτρης Κουτσογι...rceluoa
Τα ψηφιακά μέσα χρησιμοποιούνται στην εκπαίδευση για αρκετές δεκαετίες και έχει ήδη παραχθεί μια πολύ μεγάλης έκτασης βιβλιογραφία. Παρότι η λογική του εργαλειακού λόγου, η αντιμετώπιση δηλαδή των ψηφιακών τεχνολογιών ως των μέσων που θα μεταβάλουν το εκπαιδευτικό τοπίο, είναι η κυρίαρχη στη βιβλιογραφία αυτή, δεν λείπουν και ποικίλες κριτικές φωνές που επιχειρούν να αναδείξουν τη συνθετότητα του ζητήματος. Οι συγκεκριμένες όμως φωνές εστιάζουν, κυρίως, σε μια κριτική προσέγγιση των ισχυόντων, γεγονός που αφήνει μεγάλο κενό στην προσπάθεια για κατανόηση των νέων τεχνολογιών ως οργανικών στοιχείων της σχολικής καθημερινότητας, με δεδομένη την ευρεία αξιοποίησή τους στην εκπαίδευση. Η παρούσα ανακοίνωση επιχειρεί να κινηθεί προς αυτή ακριβώς την κατεύθυνση, την αναζήτηση ενός θεωρητικού και μεθοδολογικού επιστημονικού πλαισίου που θα μπορεί να κατανοήσει και να αναδείξει την παιδαγωγική χρήση των ψηφιακών μέσων ως στοιχείων ενός πολυσύνθετου πλέγματος, μεταξύ των οποίων: οι υπάρχουσες σχολικές δομές, ο ρόλος της τοπικότητας, η κινητικότητα των διδασκόντων (agency) σε σχέση με τις ποικίλες τοπικές και διεθνείς αναζητήσεις που επιχειρούν να υιοθετήσουν, ο ρόλος των μαθητών, οι ιδιαιτερότητες των ίδιων των μέσων κλπ. Αξιοποιούνται προς αυτή την κατεύθυνση κριτικές κοινωνιογλωσσολογικές παραδόσεις σε συνδυασμό με αναζητήσεις στην ανάλυση σχολικού λόγου. Λόγω της έκτασης του ζητήματος, η παρούσα ανακοίνωση θα επιχειρήσει να αναδείξει ενδεικτικές μόνο πτυχές του μέσω της χρήσης παραδειγμάτων από σχολικές τάξεις.
Προς μια κριτική ανάλυση του ψηφιακού εκπαιδευτικού λόγου - Δημήτρης Κουτσογι...rceluoa
Τα ψηφιακά μέσα χρησιμοποιούνται στην εκπαίδευση για αρκετές δεκαετίες και έχει ήδη παραχθεί μια πολύ μεγάλης έκτασης βιβλιογραφία. Παρότι η λογική του εργαλειακού λόγου, η αντιμετώπιση δηλαδή των ψηφιακών τεχνολογιών ως των μέσων που θα μεταβάλουν το εκπαιδευτικό τοπίο, είναι η κυρίαρχη στη βιβλιογραφία αυτή, δεν λείπουν και ποικίλες κριτικές φωνές που επιχειρούν να αναδείξουν τη συνθετότητα του ζητήματος. Οι συγκεκριμένες όμως φωνές εστιάζουν, κυρίως, σε μια κριτική προσέγγιση των ισχυόντων, γεγονός που αφήνει μεγάλο κενό στην προσπάθεια για κατανόηση των νέων τεχνολογιών ως οργανικών στοιχείων της σχολικής καθημερινότητας, με δεδομένη την ευρεία αξιοποίησή τους στην εκπαίδευση. Η παρούσα ανακοίνωση επιχειρεί να κινηθεί προς αυτή ακριβώς την κατεύθυνση, την αναζήτηση ενός θεωρητικού και μεθοδολογικού επιστημονικού πλαισίου που θα μπορεί να κατανοήσει και να αναδείξει την παιδαγωγική χρήση των ψηφιακών μέσων ως στοιχείων ενός πολυσύνθετου πλέγματος, μεταξύ των οποίων: οι υπάρχουσες σχολικές δομές, ο ρόλος της τοπικότητας, η κινητικότητα των διδασκόντων (agency) σε σχέση με τις ποικίλες τοπικές και διεθνείς αναζητήσεις που επιχειρούν να υιοθετήσουν, ο ρόλος των μαθητών, οι ιδιαιτερότητες των ίδιων των μέσων κλπ. Αξιοποιούνται προς αυτή την κατεύθυνση κριτικές κοινωνιογλωσσολογικές παραδόσεις σε συνδυασμό με αναζητήσεις στην ανάλυση σχολικού λόγου. Λόγω της έκτασης του ζητήματος, η παρούσα ανακοίνωση θα επιχειρήσει να αναδείξει ενδεικτικές μόνο πτυχές του μέσω της χρήσης παραδειγμάτων από σχολικές τάξεις.
Οι αλλαγές στο ΝΕΟ λύκειο, οι νεα διαδικασία επιλογής των πανελληνίων εξετ'ασεων, τα επαγγέλματα αιχμής, οργάνωση του χρόνου του μαθητή, Πλάνο δράσης, δέσμευση και συνέπεια
Σχέδιο Μαθήματος για τα Αγγλικά της Α' Γυμνασίου (Προχωρημένοι). Αναφέρεται στην ενότητα 3, Lesson 1. Αφορά την διδασκαλία λεξιλογίου σχετικά με την διατροφή, χρησιμοποιώντας καταιγισμό ιδεών, νοητικό χάρτη και μελέτη ανεπιθύμητης περίπτωσης. Οι μαθητές θα σχεδιάσουν ένα πρόγραμμα διατροφής για παιδί της ηλικίας τους με βάση την διατροφική πυραμίδα της Μεσογειακής Διατροφής. Εμπεριέχεται αξιολόγηση και αυτοαξιολόγηση.
Οι αλλαγές στο ΝΕΟ λύκειο, οι νεα διαδικασία επιλογής των πανελληνίων εξετ'ασεων, τα επαγγέλματα αιχμής, οργάνωση του χρόνου του μαθητή, Πλάνο δράσης, δέσμευση και συνέπεια
Σχέδιο Μαθήματος για τα Αγγλικά της Α' Γυμνασίου (Προχωρημένοι). Αναφέρεται στην ενότητα 3, Lesson 1. Αφορά την διδασκαλία λεξιλογίου σχετικά με την διατροφή, χρησιμοποιώντας καταιγισμό ιδεών, νοητικό χάρτη και μελέτη ανεπιθύμητης περίπτωσης. Οι μαθητές θα σχεδιάσουν ένα πρόγραμμα διατροφής για παιδί της ηλικίας τους με βάση την διατροφική πυραμίδα της Μεσογειακής Διατροφής. Εμπεριέχεται αξιολόγηση και αυτοαξιολόγηση.
1. 1. Γενικά στοιχεία
2. Αναλυτικά Προγράμματα Σπουδών και διδακτέα ύλη (ανά μάθημα)
α. Κρίθηκε αναγκαία κάποια παρέκκλιση από το Πρόγραμμα Σπουδών; Αν ναι,
αναφέρετε τα συγκεκριμένα μαθήματα και τους συγκεκριμένους λόγους:
Έγιναν κάποιες παρεκκλίσεις λόγω της πυκνότητας ύλης στα μαθηματικά, μελέτη και
φυσική. Επίσης να τονίσουμε ότι στην Αγωγή χρησιμοποιήθηκαν φυλλάδια από το νέο
βιβλίο μέσω διαδικτύου και στα εικαστικά παρεκκλίναμε αρκετές φορές λόγω
διαθεματικότητας κάποιων μαθημάτων και αλλαγής ενδιαφερόντων των μαθητών.
β. Σε ποιο ποσοστό έγινε ο προγραμματισμός του εκπαιδευτικού έργου με βάση το
ΑΠΣ (διδακτέας ύλης, κτλ.); (σημειώστε με Χ)
Ελάχιστο: Λίγο: Αρκετό: Πολύ: Χ
γ. Σε ποιο ποσοστό ολοκληρώθηκε η διδακτέα ύλη;
Ελάχιστο: Λίγο: Αρκετό: Πολύ: Χ
Αναφέρετε προβλήματα για την ολοκλήρωση της διδακτέας ύλης, παρατηρήσεις,
σχόλια, προτάσεις:
Η πληθώρα της ύλης η μεθοδολογία διδασκαλίας (εφαρμογή, αποτελέσματα, παρατηρή-
σεις, σχόλια) και οι δυσκολίες ορισμένων μαθητών στην εμπέδωση της ύλης γιατί
πολλές δραστηριότητες απευθύνονται σε μαθητές άνω του μετρίου επιπέδου, οδηγεί
στην καθυστέρηση της ολοκλήρωσης της ύλης κάποιων μαθημάτων.
δ. Κατά τη γνώμη σας τα ΑΠΣ έχουν αδυναμίες και ποιες είναι αυτές; Αναφέρετε
συγκεκριμένα:
Στα μαθηματικά της ΣΤ¨ τάξης η γεωμετρία διδάσκεται το Μάιο πράγμα που οδηγεί στη
έλλειψη προσοχή των μαθητών.
Στη γλώσσα της Δ ΄τάξης το μάθημα διαδίκτυο διδάσκεται στο τέλος με αποτέλεσμα
να μη δίνεται η δυνατότητα να χρησιμοποιηθούν κάποιες δυνατότητες χρήσης Η/Υ από
τους μαθητές.
ε. Στα ΑΠΣ έχετε παρατηρήσει προσαρμογές για ΑΜΕΑ; ΝΑΙ ΟΧΙ
Σχολείο: 2Ο
ΔΗΜ. ΣΧΟΛ. ΠΟΛΥΓΥΡΟΥ
Οργανικότητα σχολείου: 12/ΘΕΣΙΟ
Λειτουργικότητα σχολείου: 9/ΘΕΣΙΟ
Εκπαιδευτικοί με οργανική θέση: (11) ΕΝΤΕΚΑ
Εκπαιδευτικοί με απόσπαση: (3) ΤΡΕΙΣ
Εκπαιδευτικοί - αναπληρωτές/τριες : -
Εκπαιδευτικοί ειδικοτήτων: (5) ΠΕΝΤΕ
Εκπαιδευτικοί Ολοήμερου (υπεύθυνοι/ες και
ωρομίσθιοι/ες):
(4) ΤΕΣΣΕΡΙΣ
Χ
2. 3. Βιβλία και λοιπό εκπαιδευτικό υλικό
α. Τα σχολικά βιβλία ανταποκρίνονται : Λίγο Αρκετά Πολύ
1. Στις ανάγκες και στα ενδιαφέροντα των μαθητών/τριών Χ
2. Στις κλίσεις και στα ταλέντα των μαθητών/τριών Χ
3. Στην ποιότητα της επιστημονικής γνώσης Χ
4. Στη μετατροπή της επιστημονικής γνώσης σε σχολική Χ
5. Στην ανάπτυξη δεξιοτήτων των μαθητών/τριών Χ
6. Στο γλωσσικό επίπεδο των μαθητών/τριών Χ
7. Στις μαθησιακές δυσκολίες των μαθητών/τριών Χ
8. Στη σύνδεση της γνώσης με την καθημερινή ζωή Χ
9. Στη σύνδεση της γνώσης με την τοπική κοινωνία Χ
10 Άλλα χαρακτηριστικά (εικονογράφηση, μέγεθος κτλ)
………………………………………………………..
Χ
β. Έχοντας υπόψη σας τα παροράματα, αναφέρετε συγκεκριμένα βιβλία τα οποία
παρουσιάζουν και άλλες αδυναμίες (ασάφειες, λάθη, κτλ):
Τίτλος βιβλίου Ενότητες ή σελίδες Παρατηρήσεις - προτάσεις
1. ΓΛΩΣΣΑ και
ΜΑΘΗΜΑΤΙΚΑ Β΄ τάξης
Κακός και αντιπαιδαγωγικός τρόπος
παρουσίασης. Πολλά ζητούμενα σε
μικρό χώρο.
2.ΓΛΩΣΣΑ Δ΄ τάξης Πολλά γραμματικά φαινόμενα
ταυτόχρονα παρουσιάζονται σε
κάθε ενότητα.
3.
γ. Εποπτικά μέσα και λοιπό εκπ/κό υλικό που χρησιμοποιούνται στη διδασκαλία:
Ελάχιστα Λίγο Αρκετά Πολύ
1. Χάρτες Χ
2 Εικόνες, αφίσες Χ
3. Ακουστικό υλικό Χ
4. Μουσικά όργανα Χ
5. Επιδιασκόπια, διαφάνειες, σλάιντ Χ
6. Βιντεοταινίες - DVDs Χ
7. H/Y γενικά Χ
8. Διαδίκτυο (Internet) Χ
9. Εκπ/κό Λογισμικό (CD-Rom) Χ
10 Άλλα:
4. Καινοτόμα προγράμματα
α. Εφαρμόστηκαν στο σχολείο σας καινοτόμα προγράμματα; Αν ναι, σημειώστε τη
θεματολογία τους
Είδος προγράμματος Αριθμός εκπ/κών Ειδικότητα (ΠΕ)
1. Περιβαλλοντική Εκπ/ση
(θέμα: ….)
2. Αγωγή Υγείας
(θέμα: ….)
3. Πολιτιστικά θέματα
(θέμα: ….)
3. 4. Αθλητικά θέματα
(θέμα: ….)
5. Σύνδεση με την τοπική
κοινωνία
(θέμα: ….)
6. Άλλα:Πρόγραμμα
ισότητας των δύο φίλων
3 Δασκάλες
β. Αναφέρετε παρατηρήσεις, σχόλια, προτάσεις:
…………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………
5. Ευέλικτη Ζώνη
α. Αναφέρετε προγράμματα που έχουν εφαρμοστεί κατά τάξη και θέμα
Τάξη Θέμα
Όλες οι
τάξεις
ΧΡΙΣΤΟΥΓΕΝΝΑ, ΠΑΣΧΑ ,ΑΠΟΚΡΙΕΣ (νόημα, ιστορίες, έθιμα κ.άλ.)
Εκδηλώσεις στις εθνικές γιορτές και συμμετοχή στο << ΠΟΛΥΓΥΡΙΝΟ
ΚΑΡΝΑΒΑΛΙ >>
Γ΄ 1)ΔΙΑΤΡΟΦΗ ΚΑΙ 2) ΑΠΕΙΛΟΥΜΕΝΑ ΕΙΔΗ (σύνδεση με γλώσσα και
μαθηματικά)
Δ΄ ΙΣΤΟΡΙΑ ΤΟΥ ΤΟΠΟΥ ΜΟΥ(Ιστορικά και λαογραφικά στοιχεία κ άλ)
ΟΙΚΟΣΥΣΤΗΜΑΤΑ ,ΧΛΩΡΙΔΑ ΚΑΙ ΠΑΝΙΔΑ ΤΟΥ ΤΟΠΟΥ ΜΑΣ
Ε΄ ΕΠΑΓΓΕΛΜΑΤΑ ΠΟΥ ΧΑΝΟΝΤΑΙ ή ΧΑΘΗΚΑΝ
ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝ -πώς μπορούμε να βοηθήσουμε.
ΣΤ΄ ΛΟΓΟΤΕΧΝΙΑ (ΜΑΤΩΜΕΝΑ ΧΩΜΑΤΑ)
ΚΑΠΟΔΙΣΤΡΙΑΣ
ΕΡΕΥΝΑ-ΣΤΑΤΙΣΤΙΚΗ ΓΙΑ ΤΗ ΣΠΑΤΑΛΗ ΗΛΕΚΤΡΙΚΗΣ ΕΝΕΡΓΕΙΑΣ.
β. Αναφέρετε προβλήματα εφαρμογής, παρατηρήσεις, σχόλια:
Λίγος χρόνος της Ευέλικτης Ζώνης. Χρειάζεται μείωση ύλης των άλλων μαθημάτων
ώστε να μην επιβαρύνουμε την Ε.Ζ.
6. Μεθοδολογία διδασκαλίας
Α. Μεθοδολογία που εφαρμόζετε:
Ελάχιστα Λίγο Αρκετά Πολύ
1 Μετωπική διδασκαλία Χ
2 Διάλογος Χ
3 Σχέδια εργασίας (projects) Χ
4 Ομαδοσυνεργατική Χ
5 Εξατομικευμένη διδασκαλία Χ
6 Ηλεκτρονικός Υπολογιστής Χ
7 Άλλη:
7. Αντισταθμιστική αγωγή
α. Πώς αντιμετωπίστηκαν στο σχολείο σας οι μαθητές/τριες με γνωστικές ελλείψεις
και σχολικές δυσκολίες; (Σημειώστε την αντίστοιχη επιλογή)
1. Με εξατομικευμένη διδασκαλία
2. Με διαφοροποιημένη διδασκαλία
3. Με ενισχυτική διδασκαλία
4. 4. Με τάξεις ένταξης/φροντιστηριακά μαθήματα Χ
5. Με άλλο τρόπο: Με επαναλήψεις
β. Εφαρμόστηκε στο σχολείο σας ενισχυτική διδασκαλία. Αν ναι , σε ποιο βαθμό
θεωρείτε ότι επιτέλεσε το σκοπό της;
…………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………
γ. Αναφέρετε προβλήματα, παρατηρήσεις, σχόλια, προτάσεις:
…………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………
8. Ολοήμερο Σχολείο
α. Σε ποιο βαθμό θεωρείτε ότι επιτέλεσε το σκοπό του;
Ποιος είναι άραγε ο σκοπός του ολοήμερου: Με τις υπάρχουσες υποδομές μπορεί να
επιτελέσει το σκοπό του:
Μετά από ένα εξαντλητικό ωράριο μπορούν τα παιδιά να παιδιά να ανταποκριθούν
στις απαιτήσεις του ολοήμερου όταν απουσιάζουν χώροι αναψυχής, σίτισης,
διδασκαλίας:
β. Αναφέρετε συγκεκριμένα προβλήματα και προτάσεις για την καλύτερη
λειτουργία:
Τα προβλήματα λίγο ως πολύ αναφέρθηκαν.
ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ
• Αλλαγή Α Π Σ του σχολείου
• Δεύτερος δάσκαλος μετά από κάποιο αριθμό μαθητών (π.χ. 15 μαθητών)
• Δάσκαλοι εκπ/μένοι για κάποια μαθήματα ειδικότητας(π.χ. πληροφορική)
• Αύξηση δαπανών, βελτίωση υποδομών.
• Σαφείς στόχοι- ¨Έγκαιρη στελέχωσή του.
9. Κατ’ οίκον εργασίες
Αναφέρετε παρατηρήσεις, σχόλια, προτάσεις:
Δόθηκαν κατ’ οίκον εργασίες μόνο όταν κρινόταν αναγκαίο. Υπάρχει ήδη αρκετό
υλικό στα σχολικά εγχειρίδια.
10. Ύπαρξη και χρήση εποπτικών μέσων διδασκαλίας, αίθουσας
πολλαπλών χρήσεων, εργαστηρίων, σχολικών βιβλιοθηκών
α. Το σχολείο σας διαθέτει:
ΝΑΙ ΟΧΙ
1. Εποπτικά Μέσα Διδασκαλίας Χ
2. Αίθουσα πολλαπλών χρήσεων Χ
3. Εργαστήρια Χ
4. Σχολική βιβλιοθήκη Χ
β. Αν το σχολείο σας διαθέτει σχολική βιβλιοθήκη, πόσοι μαθητές/τριες τη
χρησιμοποιούν; (σημειώστε με Χ)
Ελάχιστοι/ες: Λίγοι/ες: Αρκετοί/ές: Πολλοί/ές:
5. γ. Αν το σχολείο σας διαθέτει σχολική βιβλιοθήκη, ποιες ήταν οι δράσεις της και
ποια τα αποτελέσματα της λειτουργίας της;
…………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………
δ. Αναφέρετε παρατηρήσεις, σχόλια, προτάσεις για το θεσμό της σχολικής
βιβλιοθήκης:
Για να μπορέσει να λειτουργήσει σωστά χρειάζεται εκπαιδευτικός που θα έχει τη
δυνατότητα να αφιερώσει χρόνο, καθώς και ανάλογος διαμορφωμένος χώρος.
11. Αξιολόγηση μαθητών/τριών
α. Πραγματοποιήθηκε έγκυρη και αξιόπιστη αξιολόγηση των μαθητών/τριών;
(σημειώστε με Χ)
Ελάχιστα: Λίγο: Αρκετά: Πολύ: Χ
β. Λαμβάνονται υπόψη οι αρχές αξιολόγησης, όπως προβλέπονται στο
ΔΕΠΠΣ/ΑΠΣ; (σημειώστε με Χ)
Ελάχιστα: Λίγο: Αρκετά: Πολύ: Χ
γ. Πόσο συχνά εφαρμόζονται εναλλακτικές τεχνικές αξιολόγησης, όπως:
Ελάχιστ
α
Λίγο Αρκετά Πολύ
1. Φάκελος εργασιών/Δελτίο μαθητή/τριας Χ
2. Συνθετικές, δημιουργικές εργασίες Χ
3. Αυτό-αξιολόγηση μαθητή/τριας Χ
4. Άλλο:
12. Διαχείριση προβλημάτων σχολικής τάξης
α. Ποια από τα παρακάτω προβλήματα σχολικής τάξης κλήθηκαν οι
εκπαιδευτικοί να διαχειριστούν και να αντιμετωπίσουν (ιεράρχηση 1,2,3…)
Σωματική βία (σπρώξιμο, χτυπήματα) 3
Λεκτική βία (υβριστικές εκφράσεις, απειλές, ειρωνεία, αρνητικά
σχόλια, κοροϊδία)
1
Περιθωριοποίηση (αποκλεισμός μαθητών/τριών από ομάδες τάξης,
παιχνιδιού)
2
Κλοπή ή καταστροφή αντικειμένων
Άλλο:….
β. Σχόλια, προτάσεις για τη διαχείριση προβλημάτων σχολικής τάξης,
επιμορφωτικές ανάγκες εκπαιδευτικών:
Επιτακτική ανάγκη επιμόρφωσης σε θέματα διαχείρισης προβλημάτων σχολικής
τάξης.
Σχολές γονέων.
13. Προτάσεις για τη βελτίωση και την ποιοτική αναβάθμιση της
παρεχόμενης Εκπαίδευσης
6. • Μείωση ύλης
• Μείωση αριθμού μαθητών κατά τάξη
• Χώροι εργαστηρίων
• Η/Υ κατά μαθητή
• Επιμόρφωση εκπαιδευτικών απαλλάσσοντάς τους από τα διδακτικά τους
καθήκοντα.
• Υπεύθυνος πληροφορικής
• Χώροι πολλαπλών χρήσεων
• Ύπαρξη ψυχολόγων και κοινωνικών λειτουργών
14. Καταγραφή δράσεων, προβλημάτων κτλ., που δεν περιλαμβάνονται
στις θεματικές ενότητες του υποδείγματος της παρούσας έκθεσης
Συνεργασία με τους γονείς για τη έγκαιρη ενημέρωσή τους στα διάφορα
προβλήματα που προκύπτουν από τη συμπεριφορά των παιδιών τους..
Ο Διευθυντής του σχολείου
ΘΑΝΑΣΗΣ ΜΑΓΔΑΛΗΣ
7. • Μείωση ύλης
• Μείωση αριθμού μαθητών κατά τάξη
• Χώροι εργαστηρίων
• Η/Υ κατά μαθητή
• Επιμόρφωση εκπαιδευτικών απαλλάσσοντάς τους από τα διδακτικά τους
καθήκοντα.
• Υπεύθυνος πληροφορικής
• Χώροι πολλαπλών χρήσεων
• Ύπαρξη ψυχολόγων και κοινωνικών λειτουργών
14. Καταγραφή δράσεων, προβλημάτων κτλ., που δεν περιλαμβάνονται
στις θεματικές ενότητες του υποδείγματος της παρούσας έκθεσης
Συνεργασία με τους γονείς για τη έγκαιρη ενημέρωσή τους στα διάφορα
προβλήματα που προκύπτουν από τη συμπεριφορά των παιδιών τους..
Ο Διευθυντής του σχολείου
ΘΑΝΑΣΗΣ ΜΑΓΔΑΛΗΣ